Het malen van graan, thans op vrijwillige basis
In de regel vrijdag, verder als de molen draait en op afspraak.
Twee koppel 17der blauwe stenen; één koppel 16der kunststenen; regulateur; sleepluiwerk
Bovenwiel 75 kammen
Bovenschijfloop 32 staven, steek 10,5 cm.
Spoorwiel 80 kammen
Steenschijflopen 27 staven, steek 9,0 cm.
Overbrengingsverhoudingen 1 : 6,94
| fabrikant | roenummer | positie bouw | fabricagejaar | jaar gestoken | positie | jaar verdwenen | lengte | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Roede 569, Derckx
|
✉︎ | 569 | binnen | 1988 | 1988 | binnen | aanw. | 20,50 |
Roede 2814, Pot
|
✉︎ | 2814 | binnen | 1944 | 1949c | buiten | 1988 | 20,70 |
| Pot | ✉︎ | 1539 | binnen | 1888 | 1888 | buiten | aanw. | 20,67 |
Deze molen heeft nooit een wiekverbetering gehad.
| fabrikant | asnummer | fabricagejaar | jaar gestoken | jaar verdwenen | lengte | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Sterkman & Zn, wed. A. | ✉︎ | 269 | 1864 | aanw. | 04,90 |
Het malen van graan, thans op vrijwillige basis
De molen is in 1718 gebouwd als opvolger van 6 voorgangers, alle standerdmolens.
De eerste standerdmolen werd gebouwd in 1338 bij oorkonde van Machteld van Voorne aan timmerman Coppen. Gezien het aantal keren dat deze molens omwaaiden moet worden geconcludeerd dat het om kleine en lichtgebouwde exemplaren ging. De molens woeien om in resp. 1486, 1511, 1532, 1558 en 1627. Toen ging het 90 jaar goed, tot een zware storm in 1717. Mogelijk ging het om de Kerstvloed van 24/25 december, die vooral in Noord-Nederland dood en verderf zaaide.
In 1718 bouwde men de huidige molen, op 20 juli 1718 was deze maalvaardig. Molenaar was toen Claes Langstraat. Hij liet zijn en zijn vrouws initialen op de baard plaatsen.
In 1740 werd de molen eigendom van Johannes Klapmuts, deze was sinds 1730 al de huurder, Claes Langstraat was toen naar Den Briel verhuisd. Daarna bleef de molen lange tijd in de familie Klapmuts, wat hier wil zeggen: de molen vererfde via dochters. In 1805 werd Gabriël Trouw, gehuwd met Neeltje van der Linden, kleindochter van Johannes Klapmuts, de nieuwe molenaar/eigenaar.
Verschillende malen is de molen gerestaureerd. Volgens Mw. Klok, partner van de voorlaatste eigenaar, heeft de molen tot 1948 houten roeden gehad en zijn de Potroeden toen gestoken door molenmakerij Dirkse uit Mijnsheerenland en waarschijnlijk afkomstig uit Noord-Brabant.
Dit verhaal klopt gedeeltelijk: de molen heeft inderdaad tot 1948 een houten buitenroede gehad, maar in 1888 was wel degelijk voor deze molen een Potroede besteld: het was nr. 1539, geleverd als binnenroede. Veel later, 1988, kwam die roede 'buiten' te zitten en doet dat nog steeds, of beter gezegd: weer.
In 1948 moet dan, heel curieus, de Pot 2814 gestoken zijn. Dit was de laatste Potroede aller tijden en gemaakt voor de kleine korenmolen van Surhuisterveen. Na de asbreuk van deze molen is de roede kennelijk in Rockanje terechtgekomen om daar, na aanzienlijke verlenging, nog enkele tientallen jaren min of meer te functioneren (al was deze op het laatst wel érg slecht...).
Na de grondige restauratie die in 1988 werd voltooid, is weer regelmatig gedraaid. Helaas kwam de molen toch weer tot stilstand en bleef onderhoud achterwege.
In 2005 werden lange spruit en één schoor vernieuwd maar er was veel meer werk nodig.
In 2008 kwam er, met een nieuwe eigenaar, vaart in de zaak: in september werden de roeden gestreken en de kap naast de molen neergezet voor een grondige opknapbeurt.
Eenmaal hersteld werd de kap herplaatst; 26 maart 2009 volgden beide roeden. Bijzonder was, dat Potroede 1539 goed genoeg bevonden werd om (na reparatie door molenmaker Herrewijnen) weer te worden gestoken.
Op 4 december 2015 kwam een vrachtwagen in botsing met het draaiende gevlucht (de molen staat nou eenmaal op een soort eilandje waar het verkeer omheen moet). Als gevolg brak van de oude Potroede een stuk af. In 2016 is die roede gestreken, gerepareerd en weer gestoken. Begin april dat jaar was de molen opnieuw maalvaardig.
Op 26 oktober 2018 gebeurde ongeveer hetzelfde: een van de enden van de draaiende molen sloeg vast op een vrachtwagen, die ook niet meteen kon stoppen. Gevolg: een beschadigde roede, de kap werd door de rijdende auto aan de roede een stuk meegetrokken waardoor de krui- en bezetketting braken en er ook schade was in de kap zelf, de kap werd zomaar ineens zo'n 90 graden verdraaid!
Begin februari 2019 was de schade hersteld: één roede gerepareerd en de halssteen vervangen (was kennelijk gebroken). Inmiddels heeft de molen alweer gemalen.
In het voorjaar van 2020 herstelde men de regulateur, waardoor die nu ook weer naar behoren functioneert.
In deze molen maalt men geregeld tarwe en ook wordt er mais gebroken.
Deze molen heeft, voorzover bekend, nooit een naam gehad.
Medio 2024 wordt er serieus voor gepleit, de nog bij de molen aanwezige woningen (anno 1718) en een schuur (anno 1922) tot beschermd monument te verklaren. Deze gebouwen versterken het karakter van deze toch al bijzondere molen in hoge mate.
