Molen De Blokker / Blokweerse wip, Alblasserdam (Kinderdijk)

Alblasserdam (Kinderdijk), Zuid-Holland
b

korte karakteristiek

naam
De Blokker / Blokweerse wip
modeltype
Wipmolen, grondzeiler
functie
poldermolen
bouwjaar
herbouwd
2001
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Bemalen van het onderdeel Blokweer van de polder Alblasserdam, thans op vrijwillige basis

adres
Blokweerschekade 7
2954 LA Alblasserdam
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
fietsroute
fietsroute in de buurt van De Blokker / Blokweerse wip via fietsnetwerk.nl
Ten Bruggencate-nr.
11663
oude dbnr.
B1000
Meest recente aanpassing
| Overig
media-bestand
Molen 11663 De Blokker / Blokweerse wip (Alblasserdam (Kinderdijk))
Rob Pols (15-5-2015).

locatie

plaats
Alblasserdam (Kinderdijk)
plaatsaanduiding
gemeente
Alblasserdam, Zuid-Holland
kadastrale aanduiding
Gemeente Alblasserdam, sectie C, nr. 5516
geo positie
X: 104000, Y: 432472
N: 51.87845, O: 4.64654
biotoopwaarde
4 (aanvaardbaar)
landschappelijke waarde
Zeer groot

contact en bezoek

bezoek/postadres
Blokweerschekade 7
2954 LA Alblasserdam
molenaar
Diverse molenaars van Kinderdijk bij toerbeurt
telefoon
078-6912830
website
social media
open voor publiek
ja
open op zaterdag
ja
open op zondag
ja
op afspraak
nee
openingstijden

De molen is ingericht als bezoekersmolen en daarbij dagelijks geopend van 10.00 - 17.00 uur. Zie ook de website van Kinderdijk. Het kopen van een arrangement wordt aanbevolen.

toegangsprijzen

8

winkelinformatie
meelverkoop
nee
museuminformatie
gericht op scholen
ja
informatie voor scholen

https://www.kinderdijk.nl/doen/groepen/molenaarsknecht/

bijzonderheden

constructie

modeltype
Wipmolen, grondzeiler
krachtbron
wind
functie
romp
Ondertoren gedekt met dakpannen
kap
Bovenhuis zwart geverfd; kap gedekt met geteerde gepotdekselde planken
inrichting

Open ijzeren scheprad buiten de molen, Ø 5,70 m.; breedte 0,49 m.
Ontvangstruimte in de molen

versieringen

Eenvoudige makelaar met windvaan

plaats bediening
grondzeiler
plaats kruiwerk
middenkruier
kruiwerk
Zetelkruiwerk; kruirad met hoge bank
vlucht
27,20 m.
vang
Vlaamse vang; vangbalk met haak; vangstok
overbrenging

Bovenwiel 70 kammen
Bovenschijfloop 38 staven (was: 31 staven), steek 13,1 cm.
Onderschijfloop 23 staven
Onderwiel 91 kammen, steek 16,0 cm.
Overbrengingsverhouding 2,14 : 1 (was: 1,81 : 1)

hoogte
wiekvorm
Systeem Van Bussel op beide roeden
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
IHC Kinderdijk ✉︎ g.n. binnen 2000 2000 binnen aanw. 27,20
IHC Kinderdijk ✉︎ g.n. buiten 2000 2000 buiten aanw. 27,20
Stam ✉︎ g.n. binnen 1950 1950 binnen 1997 26,90
Pot ✉︎ 2461 buiten 1920 1920? buiten 1997 26,90
Pot ✉︎ ? binnen 1872? 1872? binnen 1949 26,90
wiekverbeteringen

Van 1943 tot 1968 had deze molen op beide roeden het systeem Van Bussel. Dat werd toen vervangen door Oud-Hollands. Bij de noodzakelijke restauratie na de brand van 1997 werd de molen teruggerestaureerd naar de stijl van ongeveer 1950. Vanwege dat uitgangspunt keerde ook het systeem Van Bussel terug.

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
Penn & Comp, F.J. ✉︎ 314 1866 1866? aanw. 05,57
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Bemalen van het onderdeel Blokweer van de polder Alblasserdam, thans op vrijwillige basis

molenmaker
Pieter Gijsbertsz., Dordrecht (1630) / Fa. De Gelder Favier, Sliedrecht (2001)
omwentelingen
geschiedenis

Het bouwjaar van de molen was lange tijd niet bekend: op deze plaats staat al zeer lang een wipmolen. Zo komt deze rond 1542 reeds voor op de zgn. proceskaart van de Alblasserwaard. In deze periode bemaalden twee molens de polder Blokweer. De tweede molen stond op de kop van de Middelwetering schuin tegenover de molen van polder Kortland maar verdween al vroeg, vermoedelijk kort na 1600.
Pas in 2017 werd, in de notariële archieven van Dordrecht, keihard bewijs van een bouwjaar gevonden en wel 1630.

Deze molen is de laatste vertegenwoordiger van het noordwest-Alblasserwaardse wipmolen type. Kenmerkend is het grote centrale woonkamerraam en een wipstok. Dit kwam voor op de Sliklandse molen (Oud-Alblas), polder Papendrecht en de Nessepolder (Oud-Alblas). Tevens waren de ondertorens van de Nesse- en de Sliklandse molen ook uitgerust met dakpannen. (van de wipmolen van de polder Papendrecht is dat niet goed meer na te gaan).

Tezamen met een hulpgemaal bemaalde deze molen tot 1 juni 1957  de polder Blokweer (onderdeel van de polder Alblasserdam). Per die datum werd een volautomatisch elektrisch gemaal de enige bemaling. Molenaar P.W. Hoek kreeg eervol ontslag.
In eerste instantie werd de molen aan de gemeente Alblasserdam verkocht; in 1985 volgde, tegelijk met de Kortlandse molen, verkoop aan de SIMAV.

Al die jaren deed de molen mee in het schema van Kinderdijk: in bedrijf op de zaterdagen van juli en augustus, en later ook op de Nationale Molendag. Intussen had deze molen in 1975 ook een flinke restauratie gehad, omdat de staat van onderhoud ondertussen duidelijk te wensen overliet. Geleidelijkaan werd er vaker met de molen gedraaid en ook gemalen.

Op 27 juli 1997 werd de molen door brandstichting zwaar beschadigd. Gelukkig bleef de constructie overeind maar duidelijk was dat deze molen zeer groot herstel moest ondergaan.
Bij de restauratie is zoveel mogelijk gebruik gemaakt van oud materiaal. Uiterlijk en innerlijk zijn evenwel gewijzigd: er werd besloten, de molen in de stijl van ca. 1950 te restaureren. Om die reden keerden de dakpannen terug (van ca. 1875 tot 1975 was de ondertoren met pannen gedekt; daarvoor en daarna was er rietbedekking) en werd het systeem Van Bussel in ere hersteld. Dit laatste blijkt in de praktijk op deze schepradmolen uitstekend te voldoen.
De overbrengingsverhouding werd eveneens gewijzigd: omdat het polderpeil thans duidelijk lager is dan vroeger, draaide het scheprad t.o.v. het wiekenkruis te snel. Dit is opgelost door de toepassing van een grotere bovenschijfloop. Onderschijfloop en -wiel konden worden herplaatst: deze waren niet door de brand aangetast. Alleen de schoorsteen is na de brand niet teruggekeerd.
Sinds dit grote herstel draait en maalt deze molen zeer veelvuldig en is een van de drie molens in dit gebied die (tegen betaling) te bezichtigen is.

In het late najaar van 2018 heeft men de hals van de bovenas met behulp van een ingenieus systeem afgedraaid. De as liep namelijk in toenemende mate heet, onder meer omdat de hals niet zuiver rond meer was. Het bronzen lager zal opnieuw worden vervangen.

Zeer ongebruikelijk voor een wipmolen in deze streek is de buitenvangstok. Andere wipmolens in deze streek hebben een evenaar of, veel minder vaak, een dwarse binnenvangstok. Buitenvangstokken waren er ooit op beide wippen van de polder Bleskensgraaf, maar die hebben al heel lang een evenaar. 

 

aanvullingen

toelichting naam

Deze molen is vernoemd naar het poldergedeelte dat hij kan bemalen: het onderdeel Blokweer van de polder Alblasserdam. 

unieke eigenschap

De enige nog bestaande wipmolen waarvan de ondertoren gedekt is met dakpannen. Bij spinnekoppen komt dit vaker voor, maar bij wippen verder niet meer.

literatuur

Paul Groen, 'Blokweerse Molen in 'oude' glorie hersteld', in: Molens 59 (2000) 4 - 7.

foto's

foto's