Molen De Blokker / Blokweerse wip, Alblasserdam (Kinderdijk)

Alblasserdam (Kinderdijk), Zuid-Holland
b

korte karakteristiek

naam
De Blokker / Blokweerse wip
modeltype
Wipmolen, grondzeiler
functie
poldermolen
bouwjaar
herbouwd
2001
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Bemalen van het onderdeel Blokweer van de polder Alblasserdam, thans op vrijwillige basis.

adres
Blokweerschekade 7
2954 LA Alblasserdam
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt  
Toon op Google Maps met andere molens in de buurt
Ten Bruggencate-nr.
11663
oude dbnr.
B1000
Meest recente aanpassing
| Roede(n)
media-bestand
Molen 11663 De Blokker / Blokweerse wip (Alblasserdam (Kinderdijk))
Rob Pols (15-5-2015).

locatie

plaats
Alblasserdam (Kinderdijk)
gemeente
Alblasserdam, Zuid-Holland
streek
Alblasserwaard
kadastrale aanduiding
Gemeente Alblasserdam, sectie C, nr. 5516
geo positie
X: 104000, Y: 432472
N: 51.87845, O: 4.64654
biotoopwaarde
4 (aanvaardbaar)
landschappelijke waarde
Zeer groot

contact en bezoek

bezoek/postadres
Blokweerschekade 7
2954 LA Alblasserdam
molenaar
Diverse molenaars van Kinderdijk bij toerbeurt
telefoon
078-6912830
website
social media
open voor publiek
ja
open op zaterdag
ja
open op zondag
ja
op afspraak
nee
openingstijden

De molen is ingericht als bezoekersmolen en daarbij dagelijks geopend van 10.00 - 17.00 uur. Zie ook de website van Kinderdijk. Het kopen van een arrangement wordt aanbevolen.

toegangsprijzen
winkelinformatie
meelverkoop
nee
museuminformatie
gericht op scholen
ja
informatie voor scholen

https://www.kinderdijk.nl/doen/groepen/molenaarsknecht/

bijzonderheden
fietsroute
fietsroute in de buurt van De Blokker / Blokweerse wip via fietsnetwerk.nl

constructie

modeltype
Wipmolen, grondzeiler
krachtbron
wind
functie
romp
Ondertoren gedekt met dakpannen
kap
Bovenhuis zwart geverfd; kap gedekt met geteerde gepotdekselde planken
inrichting

Open ijzeren scheprad buiten de molen, Ø 5,70 m.; breedte 0,49 m.
Ontvangstruimte in de molen.

versieringen

Eenvoudige makelaar met windvaan

plaats bediening
grondzeiler
plaats kruiwerk
middenkruier
kruiwerk
Zetelkruiwerk. Kruirad met hoge bank.
vlucht
27,20 m.
vang
Vlaamse vang; 4 scharnierende stukken. Vangbalk met haak; vangstok.
overbrenging

Bovenwiel 70 kammen
Bovenschijfloop 38 staven (was: 31 staven), steek 13,1 cm.
Onderschijfloop 23 staven
Onderwiel 91 kammen, steek 16,0 cm.
Overbrengingsverhouding 2,14 : 1 (was: 1,81 : 1)

hoogte
wiekvorm
Systeem Van Bussel op beide roeden
Kantel uw mobiel om de tabellen helemaal te zien
wiekenkruis
fabrikant roenummer positie bouw fabricagejaar jaar gestoken positie jaar verdwenen lengte
IHC Kinderdijk ✉︎ g.n. binnen 2000 2000 binnen aanw. 27,20
IHC Kinderdijk ✉︎ g.n. buiten 2000 2000 buiten aanw. 27,20
Stam ✉︎ g.n. binnen 1950 1950 binnen 1997 26,90
Pot ✉︎ 2461 buiten 1920 1920? buiten 1997 26,94
Pannevis ✉︎ g.n. binnen 1871 1871 binnen 1949 26,90
Pot ✉︎ 186 buiten 1866 1866 buiten 1920 26,90
wiekverbeteringen

Van 1943 tot 1968 had deze molen op beide roeden het systeem Van Bussel. Dat werd toen vervangen door Oud-Hollands.
Bij herstel van de zware brandschade van 1997 heeft men de molen naar de stijl van ongeveer 1950 teruggerestaureerd. Om deze reden is toen opnieuw het systeem Van Bussel aangebracht. 

bovenas
fabrikant asnummer fabricagejaar jaar gestoken jaar verdwenen lengte
Penn & Comp, F.J. ✉︎ 314 1866 1866? aanw. 05,57
afbeelding van onze ondersteuners

geschiedenis

toestand
werkend
bouwjaar
bedrijfsvaardigheid
Maalvaardig
bestemming

Bemalen van het onderdeel Blokweer van de polder Alblasserdam, thans op vrijwillige basis.

molenmaker
Pieter Gijsbertsz., Dordrecht (1630). Fa. De Gelder Favier, Sliedrecht (2001)
omwentelingen
eigendomshistorie

In 1957 werd de gemeente Alblasserdam eigenaar; in 1985 volgde, tegelijk met de Kortlandse molen, verkoop aan de SIMAV. 

geschiedenis

Het bouwjaar van de molen was lange tijd niet bekend: op deze plaats staat al zeer lang een wipmolen. Zo is op de zgn. proceskaart van de Alblasserwaard van 1542 al een molen waar te nemen. Overigens bemaalden in die tijd twee molens de polder Blokweer: de tweede molen stond op de kop van de Middelwetering schuin tegenover de molen van polder Kortland maar is al vroeg verdwenen, vermoedelijk kort na 1600. 
In 2017 werd, in de notariële archieven van Dordrecht, keihard bewijs van het bouwjaar van de huidige molen gevonden: dat is 1630.

Deze molen is de laatste vertegenwoordiger van het noordwest-Alblasserwaardse wipmolen type. Kenmerkend zijn onder meer het grote centrale woonkamerraam en een wipstok. Dit kwam voor op de Sliklandse molen (Oud-Alblas), de molen van de polder Papendrecht en de Nessepolder (Oud-Alblas). Tevens waren de ondertorens van de Nesse- en de Sliklandse molen ook uitgerust met dakpannen (van de wipmolen van de polder Papendrecht is niet goed meer na te gaan wat deze molen voor bedekking had).

Tezamen met een hulpgemaal bemaalde deze molen tot 1 juni 1957 de polder Blokweer (onderdeel van de polder Alblasserdam). Per die datum werd een volautomatisch elektrisch gemaal de enige bemaling. Toenmalig molenaar P.W. Hoek kreeg eervol ontslag. 

In de jaren erna deed de molen steeds mee in het schema van Kinderdijk: op de zaterdagen van juli en augustus, en later ook op de Nationale Molendag, was deze molen in bedrijf. Intussen had De Blokker in 1975 ook een flinke restauratie ondergaan, omdat de staat van onderhoud eerder duidelijk te wensen over ging laten. Geleidelijkaan werd er vaker met de molen gedraaid en ook gemalen. 

Op 27 juli 1997 raakte de molen door brandstichting zwaar beschadigd. Gelukkig bleef de constructie overeind maar duidelijk was dat deze molen zeer groot herstel moest ondergaan. 
Bij de restauratie is zoveel mogelijk gebruik gemaakt van oud materiaal. Uiterlijk en innerlijk heeft men evenwel diverse zaken gewijzigd: besloten was, de molen in de stijl van ca. 1950 te restaureren. Om die reden keerden de dakpannen terug (van ca. 1875 tot 1975 was de ondertoren met pannen gedekt; daarvoor en daarna was er rietbedekking) en werd het systeem Van Bussel in ere hersteld. Dit laatste blijkt in de praktijk op deze schepradmolen uitstekend te voldoen. 
De overbrengingsverhouding werd eveneens gewijzigd: omdat het polderpeil thans duidelijk lager ligt dan vroeger, draaide het scheprad t.o.v. het wiekenkruis te snel. Dit is opgelost door de toepassing van een grotere bovenschijfloop. Onderschijfloop en -wiel konden worden herplaatst: deze waren niet door de brand aangetast. Alleen de schoorsteen is na de brand niet teruggekeerd.
Sinds dit grote herstel draait en maalt deze molen zeer veelvuldig en is een van de drie molens in dit gebied die (tegen betaling) te bezichtigen is.

In het late najaar van 2018 draaide men de hals van de bovenas met behulp van een ingenieus systeem opnieuw af: die hals was al tijden niet zuiver rond meer en liep daardoor voortdurend warm. 

Zeer ongebruikelijk voor een wipmolen in deze streek is de buitenvangstok. Andere wipmolens in deze streek hebben een evenaar of, veel minder vaak, een dwarse binnenvangstok. Buitenvangstokken waren er ooit op beide wippen van de polder Bleskensgraaf, maar die hebben al heel lang een evenaar. 

aanvullingen

toelichting naam

Deze molen is vernoemd naar het poldergedeelte dat hij kan bemalen: het onderdeel Blokweer van de polder Alblasserdam. 

unieke eigenschap

De enige nog bestaande wipmolen waarvan de ondertoren gedekt is met dakpannen. Bij spinnekoppen komt dit vaker voor, maar bij wippen verder niet meer.

literatuur

Paul Groen, 'Blokweerse Molen in 'oude' glorie hersteld', in: Molens 59 (2000) 4 - 7.

foto's

foto's